چه فرصت هایی برای رشد صادرات استان ایلام وجود دارد؟

⚡ این بخش قصد داریم شما را با ظرفیت ها و فرصت های بی نظیر صادراتی استان ایلام آشنا کنیم. برای درک این موضوع مقاله اختصاصی ظرفیت های صادراتی استان ایلام را تا انتها ببینید!

معرفی استان ایلام

⚡ استان ایلام با مساحت حدود ۲۰ هزار کیلومترمربع و جمعیت حدود ۶۰۰ هزار نفر در غرب کشور واقع شده است. این استان که به عروس زاگرس معروف است ۱۱ شهرستان و ۲۷ شهر دارد و از استان‌های نیمه مرطوب کوهستانی و تقریباً جنگلی است. به دلیل تنوع آب و هوایی، پوشش گیاهی استان مناسب است طور یکه ۸۸ درصد مساحت استان جنگل و مرتع است.

این استان از شمال با استان کرمانشاه، از جنوب با استان خوزستان از شرق با استان لرستان و از غرب با کشور عراق (حدود ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک) همسایه است. مرکز استان شهر ایلام است.

⚡ استان ایلام در غرب دامنه زاگرس و در حصار کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده است. این استان سه اقلیم آب و هوایی دارد.

مناطق جلگه‌ای غرب و جنوب غرب با آب‌وهوای گرمسیری مناطق میانی آب‌وهوای معتدل و مناطق کوهستانی شمال و شمال شرق، سردسیر و زمستان‌های تقریباً طولانی دارد. کوه‌های مرتفع به خصوص کبیر کوه، رودخانه‌های متعدد و پر آب در استان به وجود آورده است.

زبان رایج مردم ایلام کردی است که در تمام شهرستان‌های استان با تفاوت جزئی صحبت می‌شود. علاوه بر زبان کردی، زبان لری، لکی و عربی هم در استان صحبت می‌شود.

وضعیت صادرات استان ایلام

⚡ مهم‌ترین اقلام صادراتی استان ایلام مصالح ساختمانی، میوه‌وتره‌بار، محصولات پلاستیکی، محصولات صنعتی، شیشه و جام، لوازم‌خانگی، مواد لبنی، مواد غذایی، صنایع‌دستی و محصولات فلزی است.

ظرفیت راه‌اندازی سه بازارچه مرزی با استان‌های دیاله، واسط و میسان عراق وجود دارد اما مشکل اصلی مسائل زیرساختی و کمبود صنایع در استان است. در طرف مقابل کشور عراق به‌شدت به واردات نیازمند است و استان می‌تواند به‌خوبی خلأهای شهرهای عراق را پر کند.

تولید فرآورده‌های دامی استان مثل گوشت قرمز، مرغ، آبزیان، تخم‌مرغ، عسل و شیر خام است که عمده این فرآورده‌های دامی مازاد نیاز استان است و امکان صادرات آنها به بازارهای خارج کشور وجود دارد.

کشاورزی استان ایلام

 ⚡ استان ایلام از دیرباز تاکنون مهد کشاورزی بوده است این استان به دلیل دارا بودن مناطق کوهستانی، دشت‌های وسیع و منابع آبی از استان‌های پیشرو تولید محصولات کشاورزی است. حدود ۵۰ درصد تولیدات کشاورزی استان ایلام در شهرستان دهلران تولید می‌شود.

شمال استان در منطقه کوهستانی زاگرس است و جنوب و جنوب غرب استان جزء منطقه آب‌وهوای گرم و خشک کشور است که البته زمین‌های حاصلخیز و عمده محصولات کشاورزی در این ناحیه است.

انگور، زیتون، انار، انجیر، زردآلو بادام، پسته، لیموترش و گیاهان دارویی از مهم‌ترین محصولات باغی استان ایلام است که در این بین انگور و زیتون بیشترین سطح زیر کشت را دارند.

استان ایلام به‌واسطه تنوع تولید انواع محصولات کشاورزی ظرفیت خوبی در صادرات دارد.

با وجود محدودیت‌های جغرافیایی و مساحتی کشاورزی ایلامی رتبه چهارم تولید کلزا، چهاردهم گندم و رتبه اول تولید بذر کشاورزی کشور را دارد.

خیار، انواع صیفی و سبزی، گندم، جو، و چغندر از مهم‌ترین محصولات زراعی استان ایلام است. به علاوه اینکه دهلران از قطب‌های تولید دانه‌های روغنی کلزای کشور است.

انواع محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی در استان ایلام تولید و عرضه می‌شود که بخشی از این محصولات به دلیل نبود صنایع تکمیلی و بسته‌بندی به صورت فله و با قیمت نازل به کشور عراق صادر می‌شود!

⚡ موقعیت استان ایلام نسبت به کشور عراق بسیار ممتاز است و راه اصلی دسترسی به بازار عراق از ایلام می‌گذرد. وجود مرز بین‌المللی مهران و بازار عراق از بهترین مزیت‌های استان در سرمایه گذاری صنایع تبدیلی و صادرات است.

متأسفانه استان ایلام به‌رغم داشتن ظرفیت‌های متعدد کشاورزی و دامی، به‌خاطر کمبود صنایع تبدیلی به‌خوبی نتوانسته در صادرات وارد شود.

کشت باغات در استان ایلام به‌ویژه دامنه‌ها و مناطقی با بارندگی کافی و آب در دسترس و کشت گلخانه‌ای از ظرفیت‌های دیگر سرمایه‌گذاری استان ایلام در بخش کشاورزی است. شهرک گلخانه‌ای فرصت بی‌نظیر استان در توسعه محصولات کشاورزی استان است. در مجموع آینده کشاورزی، صنایع تبدیلی و صادراتی شدن استان بسیار درخشان است.

پتانسیل صادرات فرآورده‌های دامی استان ایلام 

⚡ در استان انواع محصولات گوشتی و پروتئینی همچون گوشت قرمز، مرغ، شیر خام، تخم‌مرغ و عسل تولید می‌شود. تولید محصولات دامی حدود سه برابر مصرف استان است و پتانسیل خوبی در صادرات محصولات دامی استان وجود دارد.

بازهم کمبود صنایع تبدیلی در ایجاد ارزش افزوده محصولات دامی خالی است و البته با همین صنایع تبدیلی موجود می‌توان ظرفیت‌های خوب صادراتی در استان به وجود آورد!

صنایع تبدیلی استان باید علاوه بر توسعه به صادرات نگاه ویژه‌ای داشته باشند و از فرصت مرز مهران در تصاحب بازار عراق البته نه به شکل خام‌فروشی و ارزان‌فروشی بلکه به صورت کالای تمام شده و تحت برند استفاده کنند و درآمد ارزی خوبی برای تاجر یا صنعتگر استان بیاورند.

صادرات عسل ایلام

⚡ عسل از محصولات و فرآورده‌های باارزش استان ایلام است که به دلیل طبیعت بکر، آب‌وهوای مناسب و وجود انواع گل ها و گیاهان معطر، باعث شده است عسل استان کیفیت و راندمان بالایی داشته باشد و موردتوجه بازارهای داخلی و صادراتی قرار گیرد.

حدود هزار گونه گیاهی در دشت‌ها و کوهستان‌های ایلام است که تقریباً ۵۰۰ گونه آن شهدزا ست که در تولید عسل و تغذیه زنبور کاربرد دارد. این تنوع کم‌نظیر گیاهی موجب غنای بی‌رقیب عسل استان ایلام است.

بیش از ۱۷۰ هزار کلونی زنبورعسل در استان ایلام وجود دارد که با تولید سالانه هزار و چهارصد تن عسل، استان ایلام را به قطب‌های عسل مرغوب ایران تبدیل کرده است.

قراردادن کندوی عسل در مناطق بکر و کوهپایه‌های سرشار از گونه‌های طبیعی به گردافشانی طبیعت کمک می‌کند و باعث غنی شدن غنای گونه‌های گیاهی سال‌های بعد می‌شود و از طرفی زنبورهای عسل از این منابع بهره‌مند می‌شوند و در تولید عسل باکیفیت و ارگانیک استان نقش بازی می‌کنند.

در ایران این صنعت را تنها برای تولید عسل می‌شناسند در حالی که اهمیت آن در کشاورزی و گرده‌افشانی و فرآورده‌های جانبی بی‌بدیل است.

⚡ تولید محصولات جانبی زنبورعسل از اهمیت بیشتری نسبت به عسل برخوردار است. در دنیا بیش از ۵۰ محصول از زنبورعسل در حوزه‌های آرایشی، بهداشتی و دارویی تولید و عرضه می‌شود در صورتی که ما در ایران و استان بیشتر فروش عسل و خام‌فروشی داریم. تولید تک‌محصولی زنبورداری استان باید به سبد محصولات این صنعت تبدیل شود.

باید در کنار تولید عسل طبیعی، به تولید دیگر فراورده‌های زنبورعسل توجه شود تا بهره‌وری بیشتری در کندوها داشته باشیم. ایران می‌تواند از کشورهای مطرح تولید محصولات جانبی زنبورعسل مثل قرص ژل رویال، بره‌موم، موم طبیعی، گرده گل و زهر زنبورعسل که در دنیا خریداران زیادی دارد، باشد.

 ژل رویال، ماده غذایی لاروها در سه روز اول زندگی است. بسیار مغذی و نیروبخش است و به‌عنوان غنی‌ترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده است. ارزش افزوده بسیار بالایی دارد.

در بسته‌بندی عسل هم محدودیت زیادی نسبت به کشورهای رقیب داریم زیرا بسته‌بندی ما قابل‌رقابت نیست.

از طرفی در کشور مازاد تولید داریم اما چون استاندارد عسل در کشور اجباری نیست اصول مشخص و یکپارچه تولید عسل وجود ندارد و هر بخش و هر استانی باکیفیت خودش و بدون توجه به استاندارهای صادراتی عسل خودش را تولید می‌کند.

⚡ عدم یکپارچگی استاندارها باعث تنوع زیاد و حتی تقلب در عسل می‌شود. در بازار عسل ایران، از رنج کیفیت و استاندارد خیلی پایین تا استاندار و کیفیت خیلی بالا تولید و عرضه می‌شود و تشخیص آن برای خریدار بسیار سخت است.

در نتیجه خیلی اوقات خریدار هر عسلی را به چشم عسل بی‌کیفیت و حتی تقلبی ببیند در صورتی که برخی تولیدکنندگان بخصوص تولیدکنندگان استان ایلام عسلی تولید می‌کنند که در کیفیت و خواص درمانی و طبیعی در دنیا بی‌نظیر است.

بد نیست تولیدکنندگان و صادرکنندگان عسل نگاهی به استاندارهای بین‌المللی بیندازند و باور کنیم تولید و صادرات عسل برای حتی بازارهای درجه اول دنیا بخصوص با طبیعت بکر استان ایلام کار سختی نیست.

⚡ آلوده نکردن عسل به سموم و داروها، کنترل تغذیه مصنوعی و حرارت ندادن عسل (حفظ عناصر مفید و آنزیم‌های عسل) کمک زیادی در رسیدن به استاندارهای جهانی و بازارهای درجه یک جهان خواهد داشت.

چالش بعدی صادرات عسل و بخصوص استان بسته‌بندی است. فرآوری و بسته‌بندی به محصولی مثل عسل ارزش چندبرابر می‌دهد و پتانسیل صادراتی بسیار بالایی ایجاد می‌کند. صادرات عسل، تجارت بسیار پر سودی در جهان است اما متأسفانه تولیدکننده و صادرکننده خودش را از منافع صادراتی محروم می‌کند و دلخوش بازار داخلی است.

مشکل بسته‌بندی ضعیف سبب شده تا صادرات این محصول به‌صورت فله‌ای به بازارهای خارجی راه یافته و با برندهای کشوری همچون ترکیه به کشورهای اروپایی، حوزه خلیج‌فارس، قفقاز، اروپا و حتی آمریکا مجدداً صادر شود.

در کشور ما علی‌رغم تولیدات بسیار باارزش و حتی نزدیک به ارگانیک به دلیل عدم توجه به مسائل ساده صادراتی خودمان را از گردونه تجارت این محصول در جهان خارج می‌کنیم و صادراتمان را به چند کشور همسایه محدود می‌کنیم و متأسفانه تاجران کشورهای همسایه از ضعف صادراتی ما سوءاستفاده می‌کنند و کالای باارزش ما را با کمترین قیمت می‌خرند.

⚡ تولید باکیفیت و بسته‌بندی شروط لازم در موقعیت صادرات است اما شرط کافی نیست. تولیدکننده هر چه محصول باکیفیت داشته باشد و هر چه بسته‌بندی خوبی طراحی کرده باشد نیاز به مشتری و تحقیقات بازارهای هدف دارد و اتفاقاً تولید و بسته‌بندی از تحقیقات بازار و حتی بازاریابی شروع می‌شود.

اگر فکر می‌کنید کالایتان شایسته بازارهای صادراتی است از تحقیقات بازار و بازاریابی بین‌المللی شروع کنید تا بتوانید کالایی را مطابق خواسته و نیاز مشتری تولید و عرصه کنید.

تحقیقات بازار، بازاریابی بین‌المللی و تبلیغات بین‌المللی جایی است که صادرکننده ایرانی بخصوص صادرکننده استان ایلام کمتر وارد شده است و باعث شده است تا علی‌رغم تولید محصولات درجه یک صادراتی همچون عسل را در بازار پررقابت داخلی به فروش برساند یا در نهایت به کشورهای همسایه که آنها هم جنگ قیمتی راه خواهند انداخت بفروشد.

استفاده از تحقیقات بازار و بازاریابی بین‌المللی به شیوه دیجیتال باعث می‌شود کالایی مطابق خواسته و نیاز مشتری کشور هدف تولید شود تا بیشترین نتیجه فروش را در بازار بگیریم و از طرفی توسط این ابزارها به معرفی و تبلیغات محصول نه فقط در کشورهای همسایه بلکه کالایمان را در معرض دید خریداران بین‌المللی بیشتری قرار دهیم که اتفاقاً دنبال کالای ما هم هستند اما کالای ایرانی را در فضای مجازی پیدا نمی‌کنند.

صادرکننده عسل مرغوب استان باید افق صادراتی‌اش را از کشورهای همسایه به سایر کشورهای دورتر و کلاس یک و دو تغییر دهد تا بتواند سود اصلی را نصیب خود کند.

⚡ متأسفانه کشورهایی مثل ترکیه عسل باکیفیت ایرانی را بعد از اینکه به صورت فله خریداری می‌کنند آن را بسته‌بندی و به کشورهایی اروپایی مثل آلمان صادر می‌کنند و سود گاهاً چند برابری را نصیب خودش می‌کند در صورتی که کالای ایرانی را با قیمت بسیار نازل از صادرکننده ایرانی یا مزرعه‌دار ایرانی خریداری می‌کند.

در حال حاضر کشورهای افریقای جنوبی، آلمان، امارات، عمان، قزاقستان، کویت، لبنان، مالزی، قطر، و بحرین می‌توانند پتانسیل‌های خوبی برای صادرات عسل تحت برند ایرانی باشند. اما صادرات عسل به تحقیقات بازار و تبلیغات هوشمند دیجیتال در حوزه بین‌الملل احتیاج دارد و با انجام این کارها قطعاً درب‌های جدید صادراتی به سوی صادرکننده ایرانی و بخصوص عسل باکیفیت استان ایلام باز خواهد شد که قبلاً تصورش را هم نمی‌کرد!

اگر بخواهیم از پتانسیل تولید عسل باکیفیت در استان ایلام یاد کنیم فقط نام شهرستان ملک شاهی کافی است. این شهرستان با دارا بودن بلندترین قله‌های کوهستانی، دره‌های عمیق و دست‌نخورده، منابع آبی در دل کوهستان و گونه‌های گیاهی نایاب مستعدترین منطقه تولید عسل مرغوب استان است.

ظرفیت‌های بی‌نظیر و فرصت‌های طلایی تولید عسل شهرستان به‌قدری است که شاید بتوان ادعا کرد عسل (کبیر کوه) ملک‌شاهی در منطقه (ورزرین) ، مرغوب‌ترین عسل دنیا است.

⚡ ورود به بازارهای صادراتی برای هر بازرگان و مزرعه‌دار تولید عسل و بخصوص با منابع خوبی که در استان ایلام وجود دارد محیاست به شرطی که اصول موفقیت در بازاریابی و صادرات عسل و فرآورده‌های آن را رعایت کنند.

صنایع‌دستی استان ایلام

⚡ صنایع‌دستی ریشه در آداب، رسوم، سنت‌ها و فرهنگ غنی کشورمان دارد بخصوص صنایع دستی استان ایلام که قابلیت‌های ممتاز صادراتی دارند.

۳۳ رشته صنایع‌دستی در استان ایلام فعالیت دارند اما در بین این اقلام گلیم، جاجیم، حصیر و نمد بیشترین سهم صادرات را دارند.

صنایع‌دستی استان از لحاظ بافته‌ها غنی است به خصوص گلیم نقش‌برجسته که اصالت ایلام است و انواع فرش دستباف که ایلام از استان‌های ممتاز کشور است و این دو رشته قابلیت زیادی در صادرات و سرمایه‌گذاری دارند.

⚡ گلیم نقش‌برجسته مهم‌ترین و شاخص‌ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام است که با توجه به پیشینه و تعداد بالای افراد شاغل آن، موجب عنوانی درخور ایلام شده است تا به شهر ملی گلیم نقش‌برجسته شناخته شود.

فرش و گلیم نقش‌برجسته:

⚡  از نظر اصالت و تولید مهم‌ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام گلیم نقش‌برجسته است. این گلیم تلفیق گلیم ساده و گره قالی در متن است، ترکیب بافت گلیم (صوفی‌بافی) و نقوش آن با گره کامل قالی صنعت زیبا و اصیل ایلام را شکل داده است.

چون گلیم نقش‌برجسته تلفیق گلیم و قالی است، بافندگان استان می‌بایست به هر دو حرفه بافت گلیم و قالی تسلط داشته تا بتوانند این هنر زیبا را ایجاد کنند.

 گلیم نقش‌برجسته ایلام بیشتر کاربرد تزئینی دارد و آن‌قدر نفیس است که باید مانند اثر گران‌قدر هنری آویزان و تحسین شود و کمتر کسی دلش می‌آید این نگین صنایع‌دستی استان ایلام را زیر پا بیندازد.

⚡ گلیم نقش‌برجسته استان ایلام آن‌قدر سبک است که به‌راحتی و به‌عنوان آذین، روی دیوار نصب می‌شود. مرغوبیت گلیم با سبکی آن ارتباط مستقیم دارد.

طرح این گلیم طبق معیار و اصول نقشه‌های اصیل و بومی استان است و هارمونی زیبایی در طرح، نقش و رنگ‌ها دارد.

بازاریابی و برندسازی گلیم نقش‌برجسته:

⚡ محصولات ایرانی همیشه در برندسازی و معرفی در بازارهای جهانی مشکل داشته‌اند و نتوانسته‌اند به طور شایسته خود را معرفی کنند و گلیم نقش‌برجسته استان ایلام هم از این قاعده مستثنی نیست و برای برندسازی و معرفی بیشتر می‌تواند قابلیت‌های تاریخی و طبیعی استان و نقوش به‌کاررفته در گلیم را به‌عنوان یک ویژگی خاص در طراحی بگنجاند تا با همین نقوش بتوان به برندسازی و معرفی بهتر این محصول باارزش پرداخت.

البته بازارهای صادراتی متنوع هستند و هر بازاری ذائقه خودش را دارد. مثلاً مردم کشور چین به نقش و نگارهای محلی و تاریخی کشور خود بیشتر اهمیت می‌دهند در نتیجه در صادرات به چین می‌توان نقش و نگاره‌های تاریخی و فرهنگی کشور چین را روی گلیم‌های قرار داد و احتمال موفقیت در بازار چین را افزایش داد.

ازآنجائی‌که استان ایلام در عرضه این نوع گلیم تقریباً در ایران و جهان بی‌رقیب است فرصت بی‌نظیری برای استان به وجود آمده است تا با معرفی و برندسازی این محصول بی‌نظیر خودش را بیشتر به جهانیان معرفی کند.

فرصت‌های ارزآوری، صادراتی و برندسازی این صنعت به قدری برای استان بی‌نظیر است که کمتر استانی چنین شانسی در تولید یک کالای نفیس، پر طرف‌دار و منحصربه‌فرد در جهان دارد!

خریدار محصولات نفیس در کشورهایی مثل ژاپن، چین و اروپا به دنبال فرش و گلیم‌های نفیسی همچون گلیم نقش‌برجسته ایلام می گردند.

وقت آن است که فرصت استفاده از ابزارهای تحقیقات بازار، بازاریابی بین‌المللی را در معرفی محصولات کشور عزیزمان فراتر از کشورهای واسطه مغتنم شمرده تا بتوانیم کالایمان را به خریداران نهایی و نه دلالان برخی کشورهای همسایه که با جنگ قیمتی علیه کالای ایرانی برای صادرات مجدد و به دست آوردن سود بیشتر راه می‌اندازند، برسانیم.

در مجموع امکان صادرات موفق برای هر تاجر و کارگاه فرش بافی بخصوص با منابع خوبی که در استان ایلام وجود دارد محیاست به شرطی که اصول موفقیت در بازاریابی و صادرات فرش دستبافت را رعایت کند.

✍ موضوع دیگری که نه‌تنها صادرات استان ایلام درگیر آن است بلکه در کل کشور تسری دارد این است که متأسفانه به دلایل تاریخی (اینکه ایران سال‌ها یک کشور واردکننده و نه صادرکننده بوده) مهارت‌های صادراتی در بین تجار و تولیدکنندگان در سطح خیلی پایینی قرار دارد!

تجار و تولیدکنندگان باید بدانند تقویت مهارت‌های صادراتی تأثیر بسیار مهمی در بهبود صادرات کالای ایرانی دارد! صادرات و فروش درب کارخانه مفهوم واقعی صادرات را نمی‌رساند و در این نوع صادرات کمترین سود نصیب فروشنده می‌شود!

در صورتی که یک فروش صادراتی حرفه‌ای به مهارت‌‌هایی زیادی نیاز دارد که البته چنین حضوری به‌تناسب درآمدهای ارزی بیشتری هم خواهد داشت!