صادرات ماکارونی ، فرصت ها و بازارهای جدید پیش رو

صادرات ماکارونی و فرصت های پیش رو

⚡ در این متن سعی داریم شما را با صادرات ماکارونی ، اصول بازاریابی و بازارهای نوظهور صادراتی آن آشنا کنیم.

غلات در قاعده هرم غذایی است و ماکارونی هم از جذاب‌ترین اشکال عرضه آن در جهان و محبوب خانواده‌ها است و تقاضای زیادی برای آن است. ماکارونی یک غذای خانگی است که سمبل صرفه‌جویی هزینه و زمان است.

چینی‌ها ۳۰۰۰ سال قبل میلاد غذای نودل مانند درست می‌کردند و مارکوپولو، اغلب با معرفی ماکارونی به ایتالیا پس از سفرهایش به خاور دور شناخته می‌شود.

این محصول ازنظر فناوری جزء فرآورده‌ای به نام پاستاست که شامل اسپاگتی، ورمیشل، لازانیا، نودل و غیره است. اختلاف عمده این فرآورده‌ها در شکل و حالت فیزیکی آنهاست. ماکارونی یا همان پاستا از آرد گندم یا آرد سمولینا تهیه می‌شود.

خمیر ماکارونی از مخلوط بلغور حاصل از گندم دوروم با مقداری مواد غنی کننده و آب ساخته می‌شود و سپس با فرم دادن به این خمیر و خشک‌کردن ماکارونی تولید می‌شود. صنعت تولید ماکارونی دائماً در حال گسترش است و هر روز مدل‌های مختلف و متنوعی در بازار می‌بینیم.

گندم دوروم، ماده اولیه اصلی ماکارونی، تنها در مناطق خاصی از جهان رشد می‌کند و به‌طورکلی کشورهای تولیدکننده گندم دوروم بزرگ‌ترین صادرکنندگان ماکارونی جهان‌اند. سختی گندم دوروم و مواد مغذی بیشتر نسبت به گندم معمولی باعث شده تا استفاده از آرد سمولینا و گندم دوروم در محصولات ماکارونی در کشورهای مهم دنیا اجباری بوده تا علاوه بر حفظ کیفیت سلامت عمومی هم تضمین شود.

در ایران گندم دوروم عمدتاً در خوزستان و فارس تولید می‌شود ولی جوابگوی تولید داخل نیست و بخشی از آن با واردات تأمین می‌شود و برخی کارخانه‌ها هم با انتخاب گندم‌های سخت و افزودن مواد کمکی سعی می‌کنند به خصوصیات ماکارونی گندم دوروم برسند.

⚡ رشد واردات ماکارونی در جهان کم‌نظیر بوده و از ۹٫۹۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ به ۱۱٫۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. این یعنی ۱۴ درصد رشد که کمتر صنعتی چنین رشدی در جهان را تجربه کرده است!

۵ کشور ایتالیا، چین، کره جنوبی، ترکیه و تایلند برترین صادرکنندگان ماکارونی در سال ۲۰۲۰ بوده‌اند و تقریباً بیش از ۵۰ درصد صادرات ماکارونی در جهان متعلق به این کشورها است.

بخش زیادی از تولید ماکارونی جهان در اتحادیه اروپا انجام می‌شود. کشورهای تولیدکننده پیشرو اتحادیه اروپا ایتالیا، آلمان و اسپانیا هستند که ۳۴٫۴ درصد صادرات ماکارونی از این کشورها انجام می‌شود. اما ایتالیا به‌تنهایی ۲۷ درصد صادرات ماکارونی جهان را در این سال در دست داشت!

چین در رتبه دوم تنها ۷ درصد صادرات ماکارونی جهان را دارد و کشورهای کره و ترکیه هم هرکدام حدود ۶ درصد بازار صادرات ماکارونی را در اختیار دارند.

صادرات ماکارونی در ایران

صنعت ماکارونی از صنایعی است که پیشرفت و رشد چشمگیری در کشور داشته است. کارخانه‌ها با ماشین‌آلات و تجهیزات به‌روز توانایی تولید محصولاتی در سطح جهانی را دارند. در ایران بیش از ۳۰۰ واحد تولیدی کوچک و بزرگ در این صنعت مشغول به کارند و ظرفیت تولید آنها بیش از ۵۰۰ هزار تن در سال می‌رسد.

بخش زیادی از تولید ماکارونی در داخل کشور مصرف می‌شود اما ظرفیت‌ها فراتر از مصرف داخلی است اما متأسفانه در صادرات ماکارونی آن‌طور که باید عمل نشده است و عرصه برای صادرکنندگان کشورهای رقیب هموار شده است.

صادرات ماکارونی از ایران عمدتاً به کشورهای همسایه عراق، افغانستان، تاجیکستان و کشورهای آفریقایی صورت می‌گیرد. ایران رتبه ۷۵ جهان در صادرات ماکارونی را دارد و توانسته است در سال ۲۰۲۰ حدود ۴٫۵ میلیون دلار صادرات داشته باشد در حالی که در سال ۲۰۱۹ دوبرابر این مقدار صادرات داشته‌ایم!

در صادرات حفظ بازارهای هدف بسیار اهمیت دارد و نباید به بهانه رشد مصرف داخلی، بازارهای صادراتی را به این راحتی از دست دهیم و بازار را به دست رقیبان دهیم زیرا پس گرفتن بازار به‌راحتی ازدست‌دادن آن نخواهد بود!

از مشکلات عمده صنعت ماکارونی عدم توجه به بازاریابی اصولی و حرفه‌ای است. سال‌های سال عمده صادرات ماکارونی ایران به کشورهای عراق و افغانستان بوده است و آن هم به‌صورت فروش درب کارخانه است.

درحالی‌که محصولات کشور ترکیه با کیفیت تقریباً مشابه، روانه بازارهای اروپایی مثل روسیه می‌شود. در کنار روسیه بازار کشورهای عربی، سوریه، لبنان، حوزه اوراسیا و حتی آفریقا و استرالیا هم ظرفیت‌های خوبی در پذیرش ماکارونی ایرانی دارند!

متأسفانه واسطه‌های داخلی و برخی کشورها از ضعف بازاریابی و ناآگاهی صادرکننده ایرانی استفاده می‌کنند و کالای بارزش ایرانی را با قیمت نازل خریداری می‌کنند تا جائیکه در بعضی کالاها بعد از دو دست واسطه‌گری، محصول ایران به دست خریدار عمده دست‌اول می‌رسد.

بازاریابی و فرصت‌های پیش‌روی صنعت ماکارونی:

افزایش تقاضا در سال‌های اخیر صنعت ماکارونی را به یکی از جذاب‌ترین تجارت‌های دنیا تبدیل کرده است! مصرف ماکارونی در حال افزایش بوده است و انتظار می‌رود این تجارت تا چند سال آینده هم به طور قابل‌توجهی رشد کند.

به لطف افزایش جذابیت ماکارونی به عنوان یک غذای راحت و باصرفه به‌خصوص در بین مصرف کنندگان با درآمد متوسط همچنان در سطح بالایی خواهد بود.

و به دلیل آشنایی تمام کشورها با فرهنگ مصرف ماکارونی آگاهی دادن به مشتری چندان دشوار نیست و موضوع مهم ایجاد جذابیت، تنوع و کیفیت است. مصرف‌کنندگان همیشه برندی انتخاب می‌کنند که تجربه و خاطره خوبی از آن داشته باشند. پس رمز موفقیت در صنعت غذا حفظ کیفیت، توجه به نوآوری و تبلیغ محصول است!

انتظار می‌رود همه بخش‌های مصرفی در صنعت ماکارونی چه ماکارونی خشک، نیمه آماده، تزئینی و حتی در سالادها هم از ماکارونی بیشتری استفاده شود. پیش‌بینی می‌شود همچنان بخش خانگی بیشترین مصرف و رشد مصرف ماکارونی در جهان را داشته باشد.

در آینده ماکارونی، کاتالیزوری برای خانواده‌ها خواهد بود تا بنشینند و از وعده‌های غذایی سریع و سالم در خانه لذت ببرند.

از طرفی هر ساله تعداد شاغلین جهان افزوده می‌شود و افراد بیشتری مجبورند غذا را خارج منزل صرف کنند و می‌دانند استفاده مکرر فست‌فودها در طولانی مدت ممکن است مشکلاتی برای آنها ایجاد کند. در آینده نه‌تنها در ایران بلکه در جهان به ماکارونی به عنوان یک غذای خانگی، سالم، سریع و ارزان در اغذیه‌فروش‌ها و فست‌فودها نگاه خواهد شد و به عنوان رقیب جدی سوسیس و کالباس در این اماکن در خواهد آمد!

یکی از جاهایی که صادرکنندگان ایرانی می‌توانند هدف بگیرند سفارشی کردن و تولید محصولاتی مختص این مکان‌هاست. انتظار عرضه‌کنندگان از این نوع ماکارونی چیست؟ عمده افرادی که در این امکان حضور دارند چه کسانی هستند؟ سلیقه و ذائقه آنها چه نوع ماکارونی را می‌پسندد.

رمز موفقیت صادرات ماکارونی متفاوت بودن است. مثلاً با افزودن طعم‌های مختلف می‌توان باعث ایجاد تنوع در ماکارونی شد آن وقت است که از یک ماده غذایی ساده یک غذای جدید و خوشمزه درست کرده­اید.

مثلاً می‌توان یک وعده ماکارونی نیمه آماده را با کلی مخلفات مثل قارچ، فلفل سبز، لوبیا، نخود فرنگی و غیره آماده کرد و در بسته‌بندی‌های تک‌نفره در وزن‌های مختلف به بازار عرضه کرد! این کار باعث می‌شود تا هم مصرف‌کننده از لحاظ روانی غذای تازه و بهداشتی دریافت کند و عرضه‌کنندگان هم با این نوع سرو راحت‌ترند!

بسته‌بندی شیک، جذاب، متمایز و برچسب‌های جذاب می‌تواند کمک زیادی به فروش این محصولات کند. اگر بتوان در فرمولاسیون این نوع ماکارونی از سبزیجات که حس تازگی و گیاهی بودن را القا می‌کنند استفاده شود موفقیت بیشتری در فروش رقم خواهد خورد! کنگر فرنگی، هویج، کلم‌پیچ، کلم بروکلی و انواع کدوهای زمستانی و سبزیجات ریشه‌ای کمک زیادی به جذابیت ماکارونی خواهد داشت.

محصولات فصلی، مانند کدوحلوایی و شلغم در پاییز، قارچ در زمستان یا بهار، ترندهای بزرگی در تکمیل دورچین ماکارونی است. مردم می‌خواهند از فصل الهام بگیرند و از طعم‌ها لذت ببرند.

ایده دیگر قرار دادن بسته‌های کوچک ادویه مثل نمک، سماق، فلفل، رزماری، آویشن، پودر پیاز، پودر سیر، جوزهندی و انواع طعم‌دهنده‌ای طبیعی در کنار محصولات نیمه آماده است تا غذا در محل‌هایی که امکانات کمتری دارند به‌راحتی سرو شود.

در برخی کشورها مصرف‌کنندگانی به ماکارونی پر شده، به‌ویژه با پنیر تمایل دارند. پنیرهایی مثل پارمزان، ریکوتا همراه با ریحان، و اسفناج.

اما در ایران پر کردن و ترکیب ماکارونی با مخلفات، بیشتر روی لازانیا انجام می‌شود و لازانیای ایرانی که به دست آشپزهای ایرانی تهیه می‌شوند یک شاهکار آشپزی است! منتها دستور پخت ساده و سریع چیزی که بیشتر خریداران از آن انتظار دارند! شاید بتوان در عرضه‌های آینده برخی مخلفات لازانیا را هم به صورت نیم پخت یا کنسروی به خریداران عرضه کرد!

• دستور غذاها ابزار مفیدی برای فروش بیشتر ماکارونی است، اما این دستورالعمل‌ها باید ساده، آسان و با چند تصویر اجرایی باشند!

یکی از مصداق‌های فرهنگ صادراتی توجه به سلیقه و نیاز مردم در کشور هدف است! در تجارت نباید فکر کنیم تولیدکننده کالا را تولید و بسته‌بندی می‌کند و مشتری مجبور به خرید از ماست. توجه به سلیقه مشتری در ارائه کالا و بسته‌بندی موضوع مهمی است که باعث می‌شود کالا موردتوجه خریدار قرار بگیرد یا تمایلی به خرید کالا نداشته باشد.

این موضوع اتفاقاً در صادرات اهمیت بیشتری دارد زیرا فرهنگ و سلیقه مشتری یک کشور ممکن است با فرهنگ و سلیقه‌ای که از مشتری ایرانی سراغ داریم متفاوت باشد و لازم باشد تا در بسته‌بندی یا خود کالا تغییراتی دهیم. توجه به همین نکات ساده می‌تواند یک بازرگان را در تجارت از سایرین متمایز کند.

به هر حال صنعت ماکارونی حتی به اشکال ساده بسیار جای کار دارد و آینده بسیار خوبی برای صنعتگران و صادرکنندگانی که اصول بازاریابی حرفه‌ای را رعایت کنند متصور است!

توجه به ماکارونی‌های ارگانیک، بدون گلوتن، غیرتراریخته و غیره بخشی دیگری از بازار است که بیشتر مصرف‌کنندگان کشورهای پیشرفته من‌جمله کشورهای اروپایی به آن بیشتر توجه می‌کنند و شرکت‌های ایرانی هم می‌توانند سهم خوبی از این نوع تقاضا در کشورهای مختلف داشته باشند!

صادرات به اروپا سخت نیست اما نیاز به رعایت الزامات خاص است. متأسفانه بسیاری از صادرکنندگان به دنبال الزامات نیستند. درصورتی‌که خیلی از محصولات ایرانی بخصوص آن‌هایی که مواد شیمیایی در حداقل است برای صادرات به اروپا مناسب‌اند.

وقتی با خریدار و واردکننده بخصوص خریدار اروپایی مذاکره می‌کنید سعی کنید در تجارت صداقت داشته باشید و کیفیتی که توافق کرده‌اید، تحویل دهید و به زمان‌های مقرر و توافق شده پایبند باشید.

صادرات به اروپا و کشورهای تراز اول اعتبار قابل‌توجهی برای صادرکننده خواهند آورد که باعث می‌شود سایر خریداران عمده هم تمایل داشته باشند با صادرکننده وارد مذاکره و درخواست همکاری دهند!

فرهنگ تجارت در اروپا این است که اگر بتوانید در وعده‌های خود صادق باشید اروپایی‌ها به‌راحتی شما را کنار نخواهند گذاشت و اساس یک تجارت طولانی و سودآور شکل خواهد گرفت.

در سال ۲۰۲۰ ایران توانست ماکارونی خودش را به بیش از ۳۰ کشور من‌جمله کشورهای اروپایی صادر کند. هرچند این مقادیر بسیار ناچیز بودند اما نشان می‌دهد صنعت ماکارونی ایران آن‌قدر بالغ است که امکان پذیرش محصولات را حتی در بازارهای تراز اول دنیا دارد. اما ضعف بازاریابی، تبلیغات و برخی مشکلات دیگر مانع گسترش صادرات ماست!

اما در سال‌های اخیر آفریقا بازار بسیار خوبی برای صادرات محصولات ایرانی بوده است و همچنان بازار خوبی برای محصولاتی بخصوص ماکارونی ایران باقی خواهند ماند.

بازار آفریقا پتانسیل رشد بالایی دارد و بسیاری از مردم افریقا به‌نوعی در حال تجدد و شهرنشینی‌اند. اما محصولات برند و درجه یک کشورهای صاحب‌نام همچنان برای این بازار گران است و نیاز دارند تا محصولاتی دریافت کنند تا ضمن قیمت مناسب حداقل کیفیت و مظاهر تجدد و شهرنشینی را هم داشته باشند و محصولات ایرانی بخصوص ماکارونی ایرانی می‌توانند به‌خوبی این نقش را ایفا کنند.

تحقیقات بازار و بازاریابی نوین در موفقیت صادرات ماکارونی

رونق صادرات ماکارونی از تغییر سبک زندگی است که مردم سراسر جهان را درگیر خودکرده است و در هر فرهنگ به روش‌های مختلف مصرف می‌شود. خواص ماکارونی مانند داشتن ارزش غذایی بالا، آسان بودن پخت، ارزان‌فروشی و نگهداری طولانی‌مدت از دلایل اصلی افزایش مصرف است.

توسعه فناوری‌های تولید ماکارونی هم تأثیر مهمی در افزایش تولید و مصرف ماکارونی در جهان دارد و جالب اینکه بیش از یک سوم (۳۶٪) مصرف‌کنندگان آمریکایی از ماکارونی به عنوان غذای آرامش‌بخش یاد می‌کنند.

هر صادراتی من‌جمله صادرات ماکارونی با بازارشناسی آغاز می شود و باید از صادرات تصادفی و بی‌برنامه خودداری کرد. تحقیقات و مطالعه بازار از الزامات صادرات موفق است.

ابزارهای دیجیتال در توسعه بازارهای فعلی و ورود به بازارهای جدید معجزه می‌کنند. غفلت از این ابزارها صادراتی ما را از خیلی مزایا محروم می‌کند. ارتباط با خریداران دست‌اول بین‌المللی و کاهش واسطه‌ها کمترین مزیت آن است.

مطالعه و تحقیق در مورد بازارها، نه‌تنها به تولیدکننده در نوآوری و خلاقیت کمک می‌کند بلکه او را در صنعت خودش متمایز می‌کند و صادرکننده به‌تدریج بازارها را می‌شناسد و راه صادرات موفق را کشف می‌کند.

استفاده از فضای دیجیتال از خریدهای جزء به خریدهای عمده و بین‌المللی کشیده شده است و خریداران در سراسر جهان با این فضا خو گرفته‌اند و شرط موفقیت صادرکننده هم حضور در این فضاها مطابق خواست و نیاز خریداران عمده است.

فضای دیجیتال به نحوی کالا یا خدمات را به خریدار عمده معرفی می‌کنند که حتی در صورت سفر به ایران هم نمی‌توانند به این اطلاعات دست پیدا کنند و این همان چیزی است که خریداران عمده دنبال آن‌اند!

رمز موفقیت تنها در تولید محصول باکیفیت نیست اگر بهترین محصول را هم تولید کنید اما با خریداران دست‌اول ارتباط نگیرید موفقیت چندانی نخواهید داشت و سود اصلی نصیب بازرگانان و واسطه‌های داخلی و سایر کشورها خواهد شد.