چه فرصت‌هایی برای رشد صادرات استان خراسان شمالی وجود دارد؟

✍ در این بخش قصد داریم شما را با ظرفیت‌ها، فرصت‌های بی‌نظیر صادراتی، کشورهای هدف و افزایش صادرات استان خراسان شمالی آشنا کنیم!

معرفی استان خراسان شمالی

استان خراسان شمالی به مرکزیت شهرستان بجنورد در شمال شرق ایران قرار دارد. از نظر موقعیت جغرافیایی، خراسان شمالی از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غرب با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم‌مرز است. بجنورد پرجمعیت‌ترین شهر و پس از آن شیروان پرجمعیت ترین شهر استان خراسان شمالی است.

 ⚡ این استان ذخایر معدنی متنوع دارد که ۲۳۶ معدن دارای پروانه بهره‌برداری است که از این تعداد ۱۲۲ معدن فعال هستند.

۷۱ معدن غیرفعال در استان وجود دارد که متولیان به دنبال جذب سرمایه‌گذار در احیای آن هستند که با بهره‌برداری آنها اشتغال تعداد زیادی از ساکنان استان فراهم می‌شود.

استان خراسان شمالی ۴۵۰ واحد تولیدی بزرگ، متوسط، و کوچک دارد که تولیدکننده ۷۱ نوع کالای صنعتی، ساختمانی، و غذایی است.

کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی، صنایع غذایی، کشاورزی، ساختمانی و لبنیات از صنایع برجستهٔ این استان بشمار می‌روند.

نیروگاه برق، کارخانه قند و کارخانه الیاف شیروان، کارخانهٔ آلومینیوم جاجرم، کارخانهٔ لوله‌گستر اسفراین، کارخانه سیمان بجنورد و کارخانه‌های پلاستیک بجنورد، کارخانهٔ تولید انواع لوله و پروفیل فلزی بجنورد از دیگر کارخانه‌های مهم استان است.

استان خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که سالانه بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی تولید می‌شود و بسیاری از محصولات کشاورزی ارگانیک از قبیل انگور، زعفران، سیب‌زمینی، پیاز و انواع میوه و خشکبار برای مصارف داخلی و صادراتی تولید می‌شود.

⚡ صنایع‌دستی استان فرش دستباف، گلیم، جاجیم، و به‌ویژه فرش دوروی ترکمنی است که در دنیا بی‌نظیر است و خارج از مرزهای ایران طرف‌داران زیادی دارد.

صادرات استان خراسان شمالی

⚡ خراسان شمالی یک استان مرزی است و محصولاتش به ۲۴ کشور جهان صادر می‌شود که شامل کشورهای افغانستان ترکیه، ترکمنستان، عراق، آذربایجان، گرجستان، روسیه، آلبانی، هند، امارات، ایتالیا، اسپانیا، میانمار، سومالی، آلمان، تایوان، قزاقستان و سایر کشورهاست.

کود اوره، محصولات فولادی، رب گوجه‌فرنگی، محصولات کشاورزی، ماکارونی، پودر کریستال ملامین، ورقه‌های اسفنجی عمده اقلام صادراتی خراسان شمالی هستند.

بخش زیادی از محصولات کشاورزی استان از جمله انگور، کشمش، انواع خشکبار و پیاز از گمرک سایر استان‌ها صادر می‌شود که در آمار گمرک استان محاسبه نمی‌شود.

 از آغاز فعالیت اداره کل گمرک خراسان شمالی، دفتر گمرک در شهرستان‌های اسفراین، جاجرم و همچنین برای صادرات پتروشیمی خراسان در بجنورد که از ظرفیت صادراتی خوبی برخوردار است، افتتاح شده‌اند. چهارمین دفتر گمرکی خراسان شمالی در شهرستان فاروج است که عمدتاً صادرات رب گوجه‌فرنگی و زعفران از این گمرک انجام می‌شود.

⚡ کارخانه‌های آرد استان توانایی تولید آرد باکیفیت صادراتی را دارند و کارخانه‌های رب گوجه‌فرنگی بیش از ۸۰ تن محصول به کشورهای خارجی صادر می‌کنند، از صنایع مهم صادراتی استان خراسان شمالی‌اند.

حدود چند صد کیلومتر مرز مشترک با کشور دیگر برای هر استانی می‌تواند مزیت فوق‌العاده‌ای تلقی شود.

فواید و ثمرات مرز مشترک تا حدی است که کارشناسان اقتصادی آن را علتی برای رشد و توسعه اقتصادی کل استان می‌دانند اما ماجرا در خراسان شمالی متفاوت است.

سال‌هاست مسئولان استانی و کشوری درصدد بازگشایی مسیری برای بهره‌مندی خراسان شمالی از این مرز هستند. مرزی که علاوه بر ایجاد گذرگاه مرزی، امکان احداث بازارچه مرزی مشترک با کشور ترکمنستان را دارد؛ اما تا کنون اتفاق خاصی نیافتاده است!

• گشایش مرز پرسه‌سو و ایجاد بازارچه مرزی، می‌تواند به رونق تبادلات تجاری و اقتصادی دو خطه همسایه کمک کند.

پتانسیل صادرات محصولات کشاورزی خراسان شمالی

⚡ در خراسان شمالی محصولات با کیفیتی در حوزه کشاورزی تولید می‌شود که مازاد نیاز مصرف استان است و قابلیت توسعه صادرات دارند.

استان به جهت شرایط اقلیمی در بخش کشاورزی دارای تنوع زیادی از محصولات باغی و زراعی است که جزو محصولات پاک و ارگانیک محسوب می‌شود که قابلیت صادرات به کشورهای مختلف را دارد.

انگور، گلابی، سیب و پیاز از جمله محصولاتی هستند که قابلیت صادرات را دارند اما متأسفانه زیرساخت‌ها در استان برای فراوری آنها فراهم نیست.

صادرات محصولات کشاورزی (چه به‌عنوان کالای خام و چه کالای فراوری شده) از مهم‌ترین بخش‌های صادرات کالاهای غیرنفتی است.

به کار گیری شرکت‌های فنی مهندسی در دریافت مشاوره و راهنمایی جهت تولید محصولات کشاورزی با روش‌های نوین که هم سبب کاهش هزینه و هم تولید محصول باکیفیت می‌شود بسیار ضروری است.

 اگر قصد صادرات محصولات کشاورزی را دارید در ابتدا باید توانایی تولید محصولات باکیفیت را داشته باشید. محصولات صادراتی عموماً باید کیفیت بهتری داشته باشند و استاندارهای کشور مقصد، یا مصرف‌کننده را رعایت کنند.

صادرات محصولات کشاورزی، دارای قوانین خاص است که اگر به فراموشی سپرده شود یا نادیده گرفته شود، ممکن است هزینه‌های زیادی به صادر کننده و تولیدکننده وارد کند.

کشورهای اروپایی در واردات محصولات کشاورزی قوانین و استاندارهای خاصی دارند که بسیاری از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی نسبت به آن آگاهی ندارند یا به امید اینکه بازارهای داخلی آنها را جذب خواهند کرد این قوانین را نادیده می‌گیرند. استانداردهای صادرات به اروپا سخت‌گیرانه اما مشخص و واضح است.

از آن طرف برخی صادرکنندگان محصولات کشاورزی به دلیل ناآشنایی با این قوانین، یکی از موانع صادرات را وجود قوانین سخت و دشوار می‌دانند این در حالی است که بسیاری از قوانین به‌راحتی قابل‌اجرا و برطرف شدن است و ناآگاهی تولیدکننده و صادرکننده ماست که باعث صدمه به خود می‌شود.

گاها تولید کننده یا تاجر ما یا از صادرات ترس دارد یا صادرات خود را محدود به کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و ترکمنستان می‌کند (هرچند که صادرات به این کشورها نیز دارای مزیت‌های خوبی است) در صورتی که پا را فراتر نهاده و به مرزهای دورتر نگاه کند فرصت‌های صادراتی بهتر و سود بیشتر در انتظار تاجر و تولیدکننده ایرانی است.

⚡ در مورد کیفیت نیز، خریدار قطعاً کیفیت مورد انتظار و مشخصات محصول را با صادرکننده در میان می‌گذارد و انتظار دارد کیفیت را همان‌طور که صادرکننده تعهد می‌کند، به خریدار تحویل دهید.

موضوع مهم این است که انتظارات کیفیت، بسته‌بندی، زمان تحویل و غیره را دقیقاً درک کرده و اگر در مورد بعضی از پارامترها ابهامی دارید بارها و بارها با خریدار چک کنید تا مطمئن شوید فروشنده دقیقاً چه چیزی از شما انتظار دارد و سپس کالا را مطابق درخواست مشتری تحویل دهید. این موضوع ساده رمز موفقیت و پایداری کسب و کار در تجارت بلندمدت و سودده است.

روش دیگر، برقراری ارتباط با دستگاه‌های مسئول از قبیل اتاق بازرگانی و وزارت صنعت و معدن یا دیگر صادرکننده‌ها و نهایتا کشور مقصد است. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات بازرگانی هم می‌توانند منبع مناسب دیگری باشند تا اطلاعاتتان در مورد صادرات به سایر کشورها تکمیل‌تر شود.

گام بعدی بازاریابی و معرفی محصول به بازارهای جهانی با برند مشخص است که نقش بسیاری مهمی در صادرات دارد که اگر به صورت اصولی و حرفه‌ای صورت نگیرد، نمی‌توانید نقش پررنگی در بازارهای هدف داشته باشید. حضور در بازارهای صادراتی با برند شخصی، شما را در صادرات یک پله بالاتر قرار می دهد.

⚡ بسته‌بندی محصول صادراتی باید محکم و اصولی انجام شود تا حین حمل محصول آسیب نبیند. بعضاً بسیاری از محصولات کشاورزی به‌ویژه خشکبار فله و بدون بسته‌بندی مناسب و برند مشخص از طریق واسطه‌ها صادر می‌شوند و این فرصت را برای کشور خریدار فراهم می‌کند تا کالای وارداتی را با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت خرید ایران و با نام برند کشور سازنده به دنیا صادر کند.

در حالی که تمام تولیدکنندگان و بازرگانان محصولات کشاورزی می‌توانند با استفاده از خدمات نوین بازاریابی دیجیتال محصول را در کشور هدف معرفی و با برند خودشان صادر کنند.

صنایع‌دستی خراسان شمالی و توانمندی های صادرات آن

⚡ در خراسان شمالی ۱۵ هزار صنعتگر در ۶۱ رشته در تولید انواع صنایع‌دستی فعالیت دارند که مجموعه‌ای از تولیدات استان از جمله سفال و سرامیک، دسته بافته‌های داری و انواع زیورآلات به کشورهای لهستان، چین، ترکیه، ایتالیا، لبنان، قطر، کانادا و سوئد صادر می‌شود.

۶۱ رشته صنایع‌دستی در استان وجود دارد که چهار اثر صنایع‌دستی (سفره کردی، پادری، چاروق و حکاکی روی سنگ) موفق به کسب مهر اصالت یونسکو و ۶۱ اثر نیز مهر کیفیت کالا را دریافت کردند و معرفی بجنورد به‌عنوان شهر ملی گلیم ایران، راه‌اندازی نخستین خانه نساجی سنتی کشور در رویین اسفراین نشان از جایگاه مهم صنایع‌دستی این خطه شمال شرق کشور دارد.

انواع گلیم و سفره کردی، جاجیم، پارچه‌بافی، چادرشب بافی و حوله‌بافی، کلاه کرکی، دوخت لباس‌های سنتی، زیورآلات محلی، چاروق، انواع سفال و… از مهم‌ترین هنرهای دستی استان خراسان شمالی هستند که همگی از شهرت و منزلت جهانی برخوردارند و تولید آن در استان در زمره پرطرف‌دارترین مشاغل به شمار می‌رود.

 ارزش افزوده نسبتاً بالا، کم بودن هزینه تولید، آموزش آسان و در دسترس و جذابیت ازجمله مزایای صنایع‌دستی استان است که بازار تولید و فروش آن را پررونق و می تواند برای بازارهای صادراتی هم مورد استفاده قرار گیرند!

شیوع همه‌گیری ویروس کرونا از سال ۹۸ همچنان که سایر اشتغال و کسب‌وکارها را با تغییروتحول و کسادی مواجه کرد، صنایع‌دستی خراسان شمالی را هم تحت تأثیر قرارداد به‌طوری‌که بازار این هنرمندان نیز با کم شدن فروش به دلیل کاهش مسافرت‌ها و نمایشگاه‌ها و فراهم نبودن زیرساخت‌ها فروش آنلاین و اینترنتی و گرانی مواد اولیه ناشی از نوسان ارز (تأمین برخی مواد اولیه از خارج) روزهای سختی را از لحاظ کسادی بازار و نداشتن نقدینگی پشت سر گذاشت.

اما صنایع‌دستی استان می‌توانست از فرصت به دست آمده استفاده کند و خود را برای بازارهای صادراتی آماده کند!

⚡ایران سومین تولیدکننده صنایع دستی و سی و نهمین صادر کننده این صنعت است. از ۴۰۰ رشته شناخته شده صنایع دستی ۳۰۰ رشته در ایران تولید می‌شود که اکثر این تولیدات بومی خود کشور است و متاسفانه این تفاوت فاحش یعنی عقب ماندگی صادرات  در صنایع دستی!

لازم است همه کسانی که در حوزه صنایع‌دستی فعالیت می‌کنند محصولات خود را به سمت برندسازی و دریافت استانداردهای ملی ببرند و با استفاده از طرح فروش محصولات صنایع‌دستی به وسیله تجارت الکترونیک و فروشگاه‌های مجازی، تولیدات خود را در بازارهای جهانی به فروش برسانند.

ازآنجاکه معرفی محصولات در بازارهای بین‌المللی نیاز به دانش خاص دارد، توصیه می‌شود از شرکت‌های تحقیقات بازارهای صادراتی استفاده شود تا برندسازی و فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال در کشورهای هدف به صورت حرفه‌ای و مدون انجام شود.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای ارتباطی، فروش و بازاریابی محصولات چه در بازارهای داخلی و چه خارجی به شیوه سنتی رو به منسوخ شدن است و اگر کسب کاری برای فروش و معرفی برند خود از روش‌های نوین امروزی استفاده نکند جای رشد و موفقیت را در سال‌های آتی از خود سلب خواهد کرد.

⚡ صنایع‌دستی یکی از موارد مهمی است که می‌تواند در بخش صادرات کشوری تأثیر بگذارد. بازار ایران تمدنی ریشه‌دار و باستانی با صنایع‌دستی خاص دارد که برای کشورهای مختلف جذاب است و بنابراین می‌تواند برای کشور ارزشمند باشد. شناخت صنایع‌دستی محبوب صادراتی از بازار ایران می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و توجه منطقی باشد.

شناسایی کشورهای که بیشترین تقاضای صنایع‌دستی دارند مانند کشور امارات، عراق، ترکیه، چین و شناسایی صنایع‌دستی محبوب صادراتی هر بازار، تلاش در معرفی کالا به بازارهای هدف از طریق ابزارهای بازاریابی دیجیتال، شرکت در نمایشگاه‌ها، بیان ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فرد کالا در ایجاد رقابت با سایر کشورها، استفاده از مواد اولیه باکیفیت، توانایی برقراری ارتباط مؤثر و پاسخگویی به نیاز مشتری در دنیای تجارت می‌تواند زمینه‌ساز بازار پرسود در خارج از مرزهای ایران برای فعالان اقتصادی استان خراسان شمالی باشد.

در مجموع آینده بسیار روشن و پر رونقی برای این صنعت متصور است. اما راه درست آن ورد حرفه ای، مشورت با افراد باتجربه و البته شناخت بازار هدف است. همکنون قشر ثروتمندی در کشور چین بوجود آمده است. که ولع زیادی در خرید کالاهای گران قیمت و باارزش دارند. این قشر در خرید کالاهای لوکس و اصیل گاها با یکدیگر رقابت می کنند. صنایع دستی استان خراسان شمالی می تواند بازار هدف خوبی برای این قشر در چین باشد.

آب‌نبات خراسان شمالی (بجنورد)

⚡ آب‌نبات یا همان شکر پنیر بجنورد٬ از معروف‌ترین سوغاتی‌های استان است که اندکی توجه به این کالای محلی می‌تواند آن را در زمره تولیدات برتر ملی قرار داده و جایگاه صادراتی آن را بیش‌ازپیش ارتقا دهد.

خراسان شمالی جزیره‌ای از سوغات ترش‌وشیرین و صنایع‌دستی اقوام مختلف است که هر یک می‌تواند رهاوردی کم‌نظیر برای مسافران و گردشگران استان  و سایر کشورها باشد.

صادرات آب‌نبات بجنورد در سال‌های گذشته به کشورهایی همچون روسیه، اندونزی و امارات متحده عربی به‌صورت محدود و بعضاً چمدانی انجام شده است. اما صادرکنندگان اغلب صادرات را به صورت خرد و غیرپیوسته انجام داده‌اند یا برندسازی صحیحی در بازارهای هدف انجام نشده است.

از الزامات برندسازی تغذیه مداوم بازار هدف است و نباید بازار را از محصول خالی کرد که متأسفانه این مهم اغلب اوقات نادیده گرفته می‌شود و زحمات بازاریابی گذشته به‌راحتی سوزانده می‌شود.

⚡ توصیه‌های عمومی به تولیدکنندگان و تاجران عزیز خراسان شمالی که قصد دارند به صادرات این محصول بپردازند یا صادرات خود را گسترش دهند.

۱- به‌عنوان تولیدکننده آب‌نبات توانایی تولید یا تأمین آب‌نبات باکیفیت و استفاده از مواد عالی را در محصول خود داشته باشید. کیفیت محصولات صادراتی به ویژه از نوع خوراکی برای بسیاری از کشورها حائز اهمیت است.

۲- نسبت به قوانین صادراتی در حوزه صادرات شیرینی جات و آب‌نبات آگاهی داشته باشید و آن را رعایت کنید. از خریدار بخواهید موضوعات و الزامات کیفیت کشور هدف را به شما منتقل کند. بیشتر اوقات الزامات کشورهایی که در یک منطقه قرار گرفته‌اند مشابه است.

مثلاً کشورهای اتحادیه اروپا الزامات مشابه دارند و اگر به رعایت این الزامات دست یافتید، هر مشتری دیگری از سراسر دنیا به شما مراجعه خواهد کرد و اطمینان دارد به‌راحتی الزامات کشورش را رعایت خواهید کرد.

یا مثلاً اینکه الزامات کیفی کشورهای حوزه CIS یکسان است؛ بنابراین با رعایت این الزامات به‌راحتی خواهید توانست به کشورهای عضو (جمهوری آذربایجان – ارمنستان – ازبکستان – بلاروس – تاجیکستان – روسیه – قرقیزستان – قزاقستان – مولداوی) صادرات داشته باشید.

۳-بسته‌بندی محصول صادراتی، شکیل بودن و در عین اینکه هزینه زیادی را در تولید تحمیل نکند، می‌تواند یک بسته‌بندی صادراتی مناسب باشد.

⚡ سعی کنید در بسته‌بندی محصولات صادراتی خود تنوع ایجاد کنید. حتی می‌توانید از مشتری خارجی در مورد اینکه چه نوع بسته‌بندی را ترجیح می‌دهد اطلاعاتی کسب کنید.

۴- توانایی معرفی محصول در بازارهای جهانی را به طور شایسته داشته باشید و بتوانید ویژگی‌های عالی محصولتان، کیفیت آن و طعم‌های مختلف را برای مخاطب بیان کنید. این مرحله یکی از چالش‌های است که بسیاری از صادرکنندگان با آن مواجه هستند و به دلیل عدم آگاهی نسبت به ابزارهای بازاریابی و چگونگی استفاده از آن به‌راحتی از کنار آن عبور می‌کنند.

اینکه مشتری خارجی بتواند شما را شناسایی کند و از کیفیت کالای تولیدی شما اطمینان حاصل کند، کار دشواری است. اما اگر با استفاده از شیوه‌های بازاریابی، یا همان بازاریابی دیجیتال صورت گیرد، شما قادر خواهید بود کالای تولیدی خود را به‌راحتی به کشورهای هدف معرفی کنید.

۵- کالای صادراتی را با برند مشخص صادر کنید. اهمیت این موضوع بسیار زیاد است. اگر کالای صادراتی را با برند جهانی خودتان صادر کنید این امکان را از دیگر کشورها می‌گیرید تا آن را با نام برند خودشان به کشورهای دیگر صادر کنند و این سبب شهرت جهانی در کالای تولیدی شما می‌شود.

۶-هزینه اضافی واحد تولیدی خود را شناسایی کنید تا بتوانید در قیمت‌گذاری کالای صادراتی خود توانایی رقابت داشته باشید و هم اینکه سود بیشتری از صادرات داشته باشید.

⚡ برای صادرات موفق این محصول توصیه می شود اصول صادرات و بازاریابی شیرینی و شکلات را رعایت کنید.

صنعت انگور استان خراسان شمالی:

⚡ از مزیت‌های کشاورزی خراسان شمالی باغات است. خراسان شمالی خاک حاصلخیزی دارد و گوشه‌وکنارش میوه‌های متنوعی رشد می‌کنند و محصولی که در این سرزمین زرخیز چشم نوازی می‌کند مزرعه‌های انگور و تاکستان‌هاست.

از ۴۴ هزار هکتار باغات استان خراسان شمالی، حدود ۴۵ درصد معادل ۱۸ هزار و ۵۰۰ هکتار باغات انگور استان است که    65 درصد تولیدات باغی استان را شامل می‌شود که اشتغال عمده‌ای از جمعیت استان در تاکستان را به خود اختصاص می‌دهند.

باغات انگور خراسان شمالی بیشتر در شهرستان‌های فاروج، شیروان، بجنورد، اسفراین، مانه، سملقان و غیره پراکنده است. از نظر تولید محصول در تاکستان‌ها رتبه هفت کشور در اختیار خراسان شمالی است و هم اکنون بیش از ۵۰ رقم انگور در خراسان شمالی تولید می‌شود که عمده آنها تازه خوری است و مهم‌ترین آنها دو رقم سلطانی (کشمشی – انگور بی‌دانه) و تازه‌خوری رازقی (کلاه‌داری – انگور دیم) است.

از ۱۸۵۰۰ هکتار باغ انگور استان حدود ۱۲۰۰۰ هکتار باغ کشمشی و مابقی آن انگور کلاه‌داری است. در مجموع حدود ۱۸۰٫۰۰۰ تن انگور از تاکستان‌های این استان زرخیز استحصال می‌شود. سایر ارقام انگور استان عسکری، لعل و یاقوتی، انگور سیاه و پیکامی است.

⚡ تولید انگور کلاه‌داری استان خراسان شمالی از رونق خاصی برخوردار است و با توجه به شرایط اقلیمی به لحاظ کمی و کیفی بسیار مطلوب است. سالانه مقدار قابل‌توجهی انگور کلاه‌داری در منطقه بدرانلوی بجنورد، شهرستان مانه و سملقان تولید می‌شود. محققان و باغ‌داران در حال افزایش رقم سازگار با شرایط آب‌وهوایی منطقه این نوع انگور هستند.

چنانچه کشاورز و تاجر خراسانی روش‌های نوین بسته‌بندی و نگهداری انگور کلاه‌داری را به روش‌های علمی بیاموزد قادر خواهد این انگور باکیفیت را نه تنها به کشورهای همسایه (پاکستان ، افغانستان و کشورهای آسیای میانه صادر کند) بلکه توانایی صادرات به کشورهایی را به دست خواهد آورد که ارزآوری به مراتب بالاتر نصیب تاجر ایرانی خواهد کرد.

 مهم‌ترین کشورهای آسیایی واردکننده انگور چین – اندونزی – ویتنام – تایلند – هنگ‌کنگ – کره جنوبی – فیلیپین – ژاپن – مالزی – بنگلادش – پاکستان – چین‌تایپه – عربستان سعودی – امارات متحده عربی – قزاقستان – قرقیزستان – سنگاپور – میانمار – کویت روسیه و غیره‌اند.

کشاورز و تاجر فعال خراسان شمالی باید توجه کند که صادرات به کشورهای محدود می‌تواند خطرساز باشد و چنانچه به هر دلیل نتوانست صادرات محصول را به یک یا دو کشور انجام دهد بلافاصله تمرکز را روی بازارهای جانبی گذاشته و از ضرر و زیان جلوگیری کند. بعلاوه اینکه صادرات به کشورهایی با درآمد اقتصادی بهتر حاشیه سود بالاتری ایجاد می کنند.

⚡ به‌هرحال بازار صادراتی انگور خراسان شمالی می‌تواند بسیار متنوع باشد و راهکار آن تولید و ارائه محصول باکیفیت، بسته‌بندی شکیل، مقاوم، بازاریابی و برندینگ صحیح و هوشمندانه از طریق ابزارهای نوین و تحقیقات بازر بین المللی است.

متاسفانه تا کنون آن گونه که بایدوشاید این محصول ارزشمند استان به سایر نقاط دنیا معرفی و صادر نشده است و پتانسیل بالایی در سود و ارزآوری است که کشاورز و تاجر استان باید از آن استفاده کند.

آلمان – هلند – انگلستان – روسیه – لهستان – فرانسه – اسپانیا – بلژیک – چک – اتریش – نروژ – دانمارک – سوئیس – سوئد – فنلاند – کشور پرتغال – رومانی – ایتالیا – اسلواکی – ایرلند – اوکراین – بلاروس – مجارستان – لیتوانی – اسلوونی – کرواسی – لتونی – استونی – صربستان – لوکزامبورگ – ایسلند – بلغارستان – مالت – بوسنی و هرزگوین – یونان – آلبانی – مونته‌نگرو – مولداوی – مقدونیه شمالی – جبل‌الطارق از مهم‌ترین کشورهای واردکننده انگور اروپا هستند.

با تلاش‌های اخیراً مقداری از محصول انگور استان خراسان شمالی در حال صادرات به روسیه، لیتوانی، ارمنستان، فیلیپین و اندونزی است که سودآوری بهتری نسبت به کشورهای نزدیک‌تر داشته و این پتانسیل وجود دارد تا راه خود را به کشورهای بیشتر باز کند.

طرح فراز استان خراسان شمالی:

روش پرورش انگور در استان خراسان شمالی عمدتاً به صورت زمینی خزنده و پاچراغی است که سبب افزایش هزینه‌های کارگری، کم شدن عمر اقتصادی نهال، کاهش بازدهی و کیفیت به دلیل نرسیدن نور کافی و افزایش زیان‌های بارندگی‌های احتمالی آخر فصل در هنگام برداشت می‌شود.

⚡ با پیاده‌سازی طرح فراز و استفاده از روش نوین داربستی، می‌توان انتظار بازدهی بیشتر، کیفیت بهتر به علت افزایش نورگیری، کاهش آفات و تسهیل در عملیات مکانیزاسیون و بسیار از مزایای دیگر این روش نام برد.

صادرات کشمش خراسان شمالی:

⚡ خراسان شمالی به دلیل داشتن آب‌وهوایی مساعد پرورش انگور از مراکز اصلی تولید کشمش به حساب می‌آید. وجود تاکستان‌های انگور کشمشی (سلطانی) در استان سبب شده تا بخشی از انگور تولیدی به کشمش تبدیل شود. شهرستان‌های اصلی تولیدکننده کشمش خراسان شمالی شهرهای شیروان و فاروج‌اند.

سالانه حدود ۲۱ هزار تن کشمش در این استان تولید که معمولاً پس از خشک‌کردن و تبدیل به کشمش به سایر شهرستان‌ها و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌شود اما نکته قابل‌توجه که در خلل این فرایند وجود دارد این است که حجم زیادی از این محصول به‌صورت فله‌ای و بدون هیچ برندی و به روش‌های کاملاً سنتی از دسترس کشاورزان خارج و صادر می‌شود.

راه‌حل‌هایی که در صادرات کشمش پیشنهاد می‌شود این است که:

کشاورز و تاجر خراسانی باید به دنبال محصول باکیفیت باشد و کیفیت محصول را برای خودش تعریف کند. مثلاً عواملی که در کاشت، داشت و برداشت محصول باید در نظر گرفته شود، مورد توجه قرار گیرد و مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار نگیرد. (استفاده از سموم مجاز، جمع‌آوری استاندارد و غیره)

متأسفانه برخی تجار و بازرگانان در اوایل همکاری خود به مشتریان خارجی محصول خوب و باکیفیت می‌دهند اما پس از مدتی از کیفیت آن می‌کاهند که با این کار به بازار صادراتی کشور صدمه می‌زنند و مشتری خارجی را نسبت به همکاری با تجار ایرانی بدبین می‌کند.

⚡ تا جایی که امکان دارد از صاحب‌نظران و متخصصان در برداشت و فرآوری (خشک‌کردن، جداسازی، شست‌وشو، بسته‌بندی و غیره) محصول استفاده شود. مثلاً اگر انگور به‌سرعت خشک شود مانع فساد و کاهش کیفیت کشمش می‌شود. یا اینکه ممکن است باغدار ترجیح دهد با روش‌های قدیمی کار کند و محصول را در گونی‌های بزرگ بریزد و تا زمان فروش انبار کند که این موضوع باعث افت کیفیت کشمش و کاهش قیمت آن خواهد شد.

متأسفانه عدم توجه به چنین مسائل ساده، بسته‌بندی ضعیف و بی‌توجهی به برندسازی باعث می‌شود سایر کشورها از ضعف اطلاعاتی کشاورز و تاجر ما سوءاستفاده کند و طوری شود که محصول باکیفیت خراسانی گاهاً به‌عنوان محصول درجه‌دو یا سه در بازارهای جهانی شناخته شود و خریدار ارزش واقعی کالای ما را نپردازد.

مهم‌ترین کشورهای واردکننده کشمش در آسیا که می‌توانند ظرفیت صادراتی خوبی برای کشاورز ما باشد، بازارهای هند، قزاقستان، هنگ‌کنگ و حتی ژاپن است. در اروپا نیز کشورهای آلمان هلند فرانسه، روسیه و ایتالیا از خریداران بزرگ کشمش جهان‌اند. بازارهای الجزایر مراکش و مصر نیز از بازارهای خوب صادراتی کشمش قاره آفریقا است که روش‌های زیادی برای ورود به این بازار وجود دارد.

⚡ ورود به بازارهای صادراتی برای هر بازرگان و تولید کننده کشمش و بخصوص با منابع خوبی که در استان خراسان شمالی وجود دارد محیاست به شرطی که اصول موفقیت در بازاریابی و صادرات کشمش را رعایت کنند.

چطور صادرکنندگان و تولیدکنندگان خراسان شمالی از فرصت‌های پیش رو استفاده کنند؟

ما ایرانی‌ها سال‌ها به دلایل داشتن دلارهای نفتی یک کشور واردات محور بوده‌ایم! اما در این سال‌ها صنایع و تولیدی‌های مختلف به دلایل متععد باید به صادرات فکر کنند و یاد بگیرند تا کالای خودشان را به خارج از کشور صادر کنند!

اما به دلیل اینکه بیشتر تجار و فعالان اقتصادی سال‌ها در واردات بوده‌اند و شاید مهارت‌های خوبی در واردات کالا داشته باشیم اما هرگز صادرکننده‌های خوبی نبوده‌ایم!

فروش صادراتی نیاز به مهارت‌های صادراتی دارند این مهارت‌ها یا مهارت‌های ارتباطی (مثل مکاتبات، گفتار، معرفی محصول، نحوه تعامل با خریداران بین‌المللی) و یا مهارت‌های فنی (مثل مهارت‌های حمل‌ونقل، بیمه، دریافت وجه صادرات، قراردادنویسی) اند که متأسفانه تقریباً در هیچ‌کدام از این دو مهارت حرفه‌ای نیستیم و حرفه‌ای عمل نمی‌کنیم!

⚡ ورود بی‌برنامه و حساب نشده به بازارهای صادراتی نه‌تنها ممکن است سود چندانی نداشته باشد و بیشتر فروش‌های مقطعی و یکباره‌اند بلکه در مواردی به علت ناآگاهی و ضعف مهارت‌های صادراتی ممکن است متحمل خسارت و ضرر و زیان‌هایی هم شویم! بنابراین تقویت مهارت‌های صادراتی کمک زیادی به صادرات موفق خواهد کرد ضمن اینکه استفاده از مشاوران بازارهای صادراتی هم می‌تواند به موفقیت و ثبات در صادرات کمک زیادی کند!